Ngô trong nhà hết là lúc Hoàng Văn Lý (27 tuổi) phải lên đường xuống Hà Nội. Bữa cháo loãng cho cả gia đình Lý 5 năm nay vẫn được đổi bằng công dựng nhà cho người Kinh miền xuôi.

Ngô trong nhà đã hết từ lâu. Thỏ Thị Giả (21 tuổi, xã Mông Ân, H. Bảo Lâm, T. Cao Bằng) rọi đèn bươn núi xuống nhà người thân mượn 1 chén gạo. Chị cố nấu nồi cháo thật loãng vừa vặn cho 3 mẹ con lót dạ hết buổi tối.

Từ ngày ngô hết, anh Lý (chồng Giả) đã bỏ nhà ra đi. Buổi sáng hôm ấy, anh dậy sớm, ăn vội một bát cơm rồi gói ghém quần áo vào trong túi. “Cha đi, Tết cha về”, anh nói khẽ vào tai thằng Tâm (2 tuổi) rồi bắt đầu xuống núi.

Đoạn đường từ nhà ra đến đường lộ, Lý phải bươn bộ 2 quả đồi. Ra đến nơi, Lý nhảy lên người quen và cả 2 cùng nhau xuống Hà Nội. Giả đứng trước cái lều mái bạt, vừa địu con vừa bịn rịn nhìn theo bóng chồng khuất dần sau những lùm cây.

Đó đã là lần thứ 4 Lý đi Hà Nội. Khi trong nhà mớ ngô cuối cùng để xay mèn mén cho các con ăn đã hết.

“Vài ba tháng em lại theo xe về nhà một lần. Về tỉa ngô tới khi nào đậu trái thì đi. Nhưng sợ nhất là đột ngột nghe tin con đau, mình vợ giữa rừng, mình không có tiền thì không có bất kỳ cách nào để có thể về…” - Lý giải thích.

Lý ở Hà Nội, anh ngủ trong những chiếc lán công trình cùng với những người đồng bào như mình. Suốt 5 năm, gọi là đi Hà Nội, nhưng Lý chưa bao giờ đi ra khỏi cánh cửa công trình, biết mùi vị thành phố, chiếc xe hơi và cả món ăn ngon là như thế nào!

Mỗi tháng anh tằn tiện, nhịn ăn nhịn mặc gửi về nhà hơn 2 triệu đồng. Đó là số gạo Giả nuôi con được cả tháng.

Năm 2015, Lý và Giả lấy nhau. Hồi ấy, ưng cái bụng thì cả 2 dắt nhau về, dùng 3 triệu rưỡi tiền hồi môn để mua nền đất cao chót vót trên xóm Nà Bon. Lý gùi gỗ, che ít bạt nhựa làm mái nhà a. Phần đất còn lại kế bên vạt rừng thì trỉa bắp, nuôi con gà để cải thiện bữa ăn.

Thế rồi, năm 2018 thằng Tâm ra đời, rồi năm 2020 tiếp nối con Hương, bao nhiêu cây ngô đã không còn đủ nuôi con. Từ khi cái Hương lên 8 tháng tuổi, nó đã theo mẹ đi suốt những triền đồi để giữ bò thuê cho người Kinh. Con bé ăn rau ăn rá, uống nước suối rừng mà lớn nhanh như thổi.

Mái nhà sang năm thứ 3 đã siêu vẹo, cột nhà sụp đổ. Mấy lần, Lý nhắn vợ sẽ cố làm ăn để dựng một nơi ở đàng hoàng nuôi con. Nhưng nghĩ đến tiền cháo mỗi ngày, 2 vợ chồng Lỹ đắn đo mãi.

“Anh trai mất, gia đình anh lại phải đưa cháu về ở cùng, cái ăn ngày càng khó. Không chữ, không nghề, xuống Hà Nội lương công nhân thấp lắm, nhưng đi thì cả nhà sẽ bớt đi một miệng ăn…” - Lý nói.

19h30, nối cháo lỏng bỏng nước trên bếp đã chín. Ba mẹ con Giả vừa cầm đèn pin, vừa chụm đầu vào chiếc xoong sắt, ăn ngon lành.

Buổi chiều ngày 23/12, Lý gọi điện về sớm, anh dặn vợ: “Ngày nay có đoàn Công ty Xổ số Điện toán Vietlott từ miền xuôi đến thăm nhà, kéo bò về nhà sớm”.

Ban đầu Giả còn tưởng chồng đùa, hôm đó chị vẫn địu con đi giữ bò nơi xa. Mãi đến khi bố chồng bươn núi gọi về, nhìn đoàn người đứng trước cửa, chị mới tin đó là sự thật. Lần đầu tiên có khách phương xa tới, Giả lúng túng vì nhà chẳng có nổi cái bàn. Chị vội rót nước đãi khách trên tản đá to sau nhà.

“Xây nhà vợ chồng em có mơ cũng không dám mơ” - Giả cười tủm tỉm. “Còn nếu bây giờ mấy anh chị tới đây, cho em thế thì còn gì mừng bằng nữa. Sau này em không còn lo sợ mưa nắng, con có chỗ ngủ tử tế nữa rồi”.

 Đồng hành với hành trình xây dựng mái ấm tại các tỉnh nghèo Việt Nam, anh Hiếu (đại diện Công ty Xổ số Điện toán Việt Nam) không giấu nỗi cảm xúc khi chứng kiến niềm vui của bà con nghèo. Tại buổi trao tặng nhà cho gia đình chị Thỏ Thị Giả, anh xúc động chia sẻ:

 “Người dân bản địa tại Cao Bằng và đặc biệt huyện Bảo Lâm thực sự khó khăn. Suốt nhiều năm như gia đình chị Giả vẫn phải sống đơn độc trên đỉnh núi, cùng các con ăn cháo loãng qua ngày. Nhưng chính tình yêu thương và nghị lực vươn lên của cả gia đình đã khiến Vietlott xúc động, sẵn sàng đến tận nơi để dựng lại mái ấm.

 Trong năm 2020, Vietlott đã xây dựng được hơn 100 ngôi nhà tình nghĩa, đưa hàng nghìn trẻ em đến trường, tiếp tục đi học. Những con số biết nói đó là niềm vinh hạnh và động lực cho Vietlott ngày càng thực hiện thêm nhiều chương trình nữa trong tương lai để giúp đỡ những giờ như gia đình Giả”.

 Buổi tối sau bữa ăn, Lý gọi điện về, anh bảo vợ: “Không đợi Tết nữa, hôm nào xây nhà, anh về phụ em”. Giả cười mừng.

 Bởi với gia đình của Lý, có căn nhà mới, ấy là đã có cả Tết rồi.